Wat zegt Ayurveda over hoest…
Je longen zijn van levensbelang: je ademt er zuurstof mee in en daar leef je van. En je ademt er – volgens Ayurveda en yoga – ook prana (levensenergie) mee in. De longen vallen in Ayurveda onder wat de Prana Vaha Srotas wordt genoemd: het lichaamssysteem waarmee Prana door het lichaam wordt ingenomen en vervoerd. De longen zelf heten in het Sanskriet Phuphusa – denk aan het geluid dat de longen maken bij in- en uitademen.
Hoewel de longen lucht in- en uitademen, zijn ze in Ayurveda niet direct aan Vata dosha verbonden –die vooral verbonden is aan het element lucht – maar veeleer aan Kapha dosha (lichaamsenergie). Het water element in Kapha dosha – en vooral de slijm die daarmee gevormd wordt – is van essentieel belang voor de longen. Goede Kapha is dus van groot belang voor goed werkende longen!
De longen en de dikke darm
Ook de dikke darm is een onderdeel van de Prana Vaha Srotas, aangezien daar eveneens nog een deel van de Prana in het lichaam opgenomen en gereguleerd wordt. Hoe de darmen werken heeft een invloed op de longen. Dat is overigens ook een gegeven feit in de Chinese geneeskunde. En dat zien we terug in ayurvedische kruidenwijn voor de longen die als belangrijk onderdeel Dashamula* bevat. Dashamula is een mengeling van ‘tien wortels’ (Dasha = 10, Mula = wortel) die met name goed zijn voor de dikke darm.
De longen en de zetel van Kapha
Alle drie dosha’s – Vata, Pitta en Kapha – hebben een hoofdzetel in het lichaam: Vata in de dikke darm, Pitta in de dunne darm, en Kapha in de maag en in het borstgebied, waaronder de longen. Kapha in de longen wordt gevoed en staat in nauwe verbinding met Kapha in de maag. Een heel goede remedie om een gezonde Kapha in deze gebieden te ondersteunen is Yasthimadhu ofwel zoethout. In Nederland bekend in de vorm van…. dropjes! Drop (natuurlijke) is goed voor de longen en bij hoest. Hoest betekent dat het slijm in de longen niet goed meer van samenstelling is. Het kan te droog geworden zijn (Vata hoestje), het kan ontstoken zijn (Pitta hoest), of het kan te dik en kleverig geworden zijn (Kapha hoest). In alle gevallen moet het oude Kapha slijm in de longen vervangen worden door nieuw goed Kapha slijm. Zoethout is daar een aangewezen remedie voor. En er zijn meer ayurvedische remedies.
Wat als we gaan hoesten?
Hoest is vaak een symptoom van een andere ziekte, maar wordt in Ayurveda ook als een op zichzelf staande aandoening beschouwd én behandeld. Hoest kan een onschuldig verschijnsel zijn, zoals bij een eenvoudige verkoudheid of als gevolg van het inademen van stof. Maar het kan ook een gevolg zijn van een meer serieuze aandoening zoals bronchitis of een longontsteking. In al deze gevallen dient natuurlijk in eerste instantie de primaire ziekte behandeld te worden en wanneer nodig, door een reguliere arts. Hoest wordt in Ayurveda Kasa Roga genoemd. Roga betekent ‘ziekte’ en Kasa betekent ‘brons’ in het Sanskriet. Het geluid van hoest lijkt op dat van brons wanneer men erop slaat.
Hoest en Prana en Apana Vayu
Hoest is een poging van het lichaam om – met een gewelddadige of explosieve uitademing – lucht naar buiten te drijven, een reflex is als gevolg van irritatie van de Prana Vaha Srotas, ofwel het ademhalingskanaal. Hierbij zijn zowel Prana Vayu als Apana Vayu betrokken, twee vormen van ‘lucht-management’ in het lichaam. Prana Vayu – verbonden aan de inademing – kan geblokkeerd of geïrriteerd zijn en Apana Vayu, waarvan het ankerpunt in de onderbuik is gesitueerd – is geblokkeerd of retrograde door een blokkade in de dikke darm (vaak als gevolg van constipatie of vergelijkbaar). Pranayama werkt op beide Vayu’s in en kan helpen bij het ondersteunen van de longen en als remedie bij hoest, maar laat je altijd eerst goed instrueren voordat je Pranayama toe gaat passen.
Een paar simpele remedies bij hoest
Neem een theelepel honing en een theelepel citroensap – van een citroen die geroosterd is (totdat de schil bruin wordt). Meng dit en drink het. (Bij ernstige hoest – Vata- en Kaphahoest).
Neem 1 theelepel uiensap en 1 theelepel honing; meng en drink.
Brand het topje van een kruidnagel (de ‘bloem’). Laat even afkoelen en kauw dit fijn samen met wat kandijsuiker.
Vermeng de volgende ingrediënten: 1/4 theelepel steenzout, 1/4 theelepel Pippali, 1/4 theelepel Amalaki, 1 theelepel honing. Neem het mengsel in de mond en zuig het op.
Knoflookmelk met geelwortel (Haldi), en honing voor het slapen gaan: goed voor Vata, Pitta en Kapha hoest.
Thee van verse gember met daarin 2 eetlepels castorolie (wonderolie) – voor het slapen gaan: goed voor Vata hoest; het reinigt de darmen en helpt daarmee de hoest verdwijnen.
Maak een thee van Tulsi, kaneel, Pippali, en zoethout. Voeg eventueel nog wat gemberpoeder toe. Drink met wat honing of ayurvedische poedersuiker. Goed voor hoest bij verkoudheid die over lijkt te gaan in griep.
Tekst: Coen van der Kroon . delightyoga.com
