Mediteren wordt nogal eens gezien als een geitenwollensokken-activiteit voor overspannen moeders en mensen die anderszins met hun ziel onder de arm lopen (en denken dat Oosterse spiritualiteit daar een oplossing voor heeft).
Je zou het zweverig, spiritueel of zelfs religieus kunnen noemen. Maar we kunnen meditatie ook wetenschappelijk belichten, ontkoppeld van haar boeddhistische achtergrond en termen als `reïncarnatie’, `verlichting’ en `hogere Zelf’. Wetenschappelijk gezien bestaat er namelijk geen twijfel: meditatie is goed voor bijna alles.
Interne babbelbox
Dertig jaar onderzoek naar mensen die regelmatig mediteren laat een positieve invloed zien: het maakt minder neurotisch, gestresst en angstig. En dus gelukkiger. Hoe kan stilzitten zo’n krachtig effect hebben? Het is minder mysterieus dan het lijkt. Het gaat over het stillen van je brein. De meeste van ons praten de hele dag tegen zichzelf: een onophoudelijke gedachtestroom over wat gebeurd is, wat we (hadden) moeten doen en wat we liever zouden doen. Zonder het door te hebben – want vaak gaat het automatisch- maken we onszelf moe/angstig/gestresst/verdrietig met het eindeloos herhalen van gedachten en uitspraken. Omdat we zo gewend zijn aan deze interne babbelbox, is het aanvankelijk vaak lastig te herkennen, laat staan te veranderen. Ondertussen creëeren en bevestigen we ons geestelijk lijden met ons eigen (negatieve) gedachtes.
Geluk is een hier en nu-ding
Onderzoeker Matt Killingsworth maakte een app om te ontdekken wanneer precies mensen op hun gelukkigst zijn. Telkens als een piep afging rapporteerden proefpersonen wat ze deden, hoe gelukkig ze waren en waar ze aan dachten. Uit de resultaten bleek dat het maakt weinig uitmaakt wát je doet, als je je aandacht er maar bij hebt. Geluk is vooral een ‘hier en nu’-ding, onafhankelijk van de bezigheid. Of het nou afwassen, eten of seksen is. Het probleem is dat we de aandacht bij het nu vaak kwijtraken, en afgeleid worden door die eindeloze gedachtestroom en zorgelijke gepieker: bron van psychisch leed en verwarring. En dat brengt ons bij de kracht van meditatie. Mediteren is namelijk oefenen met aandacht en concentratie. Het is een manier om die (bij tijd en wijle neurotische, veroordelende) babbelbox in je hoofd minder serieus te nemen en zelfs te negeren. Meditatie helpt je om (beter) in het hier en nu te blijven. En dus gelukkiger te zijn.
Minder eenzaam
Meditatie, ook wel aangeboden als mindfulness of aandachtstraining, leert je de vluchtigheid van je gedachten te zien. Je niet te identificeren met alles wat je denkt en voelt. En denk niet dat dit je onverschillig of ongevoelig maakt. Integendeel, een gestild brein is juist erg wakker. De verhoogde alertheid maakt dat je meer oog krijgt voor je omgeving (in plaats van je innerlijke spoken) wat je relaties met anderen ten goede komt. Dit verklaart waarschijnlijk waarom ouderen die omwille van de wetenschap leerden mediteren zich naar verloop van tijd minder eenzaam voelden.
Oefening baart kunst
De positieve effecten van meditatie kunnen hersenonderzoekers, middels hersenscans, direct in het brein terugzien. Als de oppervlakkige ruis in je brein tot rust komt, is je brein op andere vlakken juist heel actief. Tijdens meditatie synchroniseren de hersenen hun activiteit en werken afzonderlijke delen beter samen. De overactiviteit in sommige delen (die wij ervaren als piekeren of angst) neemt af, andere hersengebieden, geassocieerd met medeleven, geluk en creativiteit, nemen juist in activiteit toe. Net zoals je je spieren kunt trainen, geldt dat ook voor je brein. Regelmatig mediteren verandert de structuur van je hersenen. De effecten laten zich al na een paar dagen oefening zien. Maar voor duurzaam effect is tijd nodig. Net als bij elke andere vaardigheid is oefening en herhaling nodig om het nieuwe gedrag aan te leren. Even volhouden dus!
Tekst: Marcelino Lopez
8 redenen waarom meditatie zo goed is
1. Meditatie kan al binnen acht weken leiden tot structurele veranderingen in het menselijk brein.
2. Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat bij mensen die een korte mindfulness al positieve effecten optreden: scherper en aandachtiger brein, minder vermoeidheid, minder angst, meer concentratie en een beter werkgeheugen.
3. Leerlingen van basisschool de Fontein in Lelystad mediteren 2x per dag 10 minuten. De kinderen zijn rustiger en stabieler en presteren beter in de CITO testen.
4. Als je slaapt daalt je zuurstof gebruik met 8%, tijdens meditatie 10 tot 20%.
5. Kalmerende hormonen als melatonine en serotine nemen toe door meditatie, het stress hormoon cortisol neemt af.
6. Uit hersenonderzoek blijkt dat in dromerige of meditatieve toestand de hersenen meer thetagolven produceren. En thetagolven worden in verband gebracht met creativiteit.
7. Mediteren heeft een groot positief effect op drie grote indicators van veroudering: gehoor, bloeddruk en gezichtsvermogen.
8. Zonder medicatie te gebruiken kan meditatie je helpen je bloeddruk te verlagen.
(bronnen: Psychologie Magazine, Telegraaf en abc-van-meditatie.nl)
Meer inspiratie voor een rustiger leven? neem nu een abonnement op de Yogakrant. www.yogakrant.nl
Of bestel hier de cursus: Ontspanning voor elke dag
